15 May 2025

Tips for Maintaining a Healthy Heart

Hypertension, commonly known as high blood pressure, is a prevalent medical condition that affects millions of people worldwide. It occurs when the force of blood against the artery walls is consistently too high, putting added strain on the heart and blood vessels.

Various factors contribute to hypertension, including genetics, lifestyle choices, and underlying health conditions. A sedentary lifestyle, excessive salt intake, smoking.

"Thankfully, hypertension can be managed effectively through a combination of lifestyle modifications and medical interventions."

• general health advice, specific conditions, new medical research, or wellness tips.
• government health websites, or academic institutions.
• Visual aids like diagrams, charts, or infographics can enhance understanding.
• Always prioritize accuracy and the well-being of your readers.
• Regularly review and revise older posts to ensure they remain accurate and relevant.

Regular monitoring and management of hypertension are essential for preventing its potentially life-threatening

15 May 2025

हाम्रो जीवनको हरेक क्षण आकाङ्क्षाहरूले भरिएको हुन्छ। जन्म देखि मृत्युसम्मको यो घडीमा हामी तिनै आकाङ्क्षाहरू पूर्ति गर्नमा समय व्यतीत गर्छौँ। त्यसैले त हामी हाम्रा आकाङ्क्षाहरू पूरा हुँदा निकै खुसी हुन्छौँ र पूरा नहुँदा निकै हतास। आज म आफ्नो आकाङ्क्षाहरूका कथा सुनाउन जाँदै छु।

म मध्यम वर्गीय नेपाली परिवारमा जन्मेर हुर्केकी महिला हुँ। मलाई पनि अरू छोरीहरूलाई जस्तै आफ्नो लक्ष्य अनुसार मेरा बाबा आमाले हुर्काउनु भएको थियो। मेरो हुर्काइको क्रममा समाजमा भएका र हुने गरेका संस्कार, सामाजिक मूल्य मान्यता छोरी हुनुको नाताले छोरीले गर्नु पर्ने संस्कारी बोली व्यवहार सिकाइएको थियो। म २० वर्षकी हुँदासम्म घरको काममा सघाउने, पढ्ने, भाइहरूको हेरविचार गर्ने, खेतिपातिको काममा सामान्य सहयोग गर्ने, आफूले नि पढ्ने गरेर बितेको थियो। म ब्याचलर पढ्दै गर्दा, आफन्तहरूबाट आएको प्रस्तावबाट मेरो मागी विवाह भएको थियो।

दिनहरू रमाइलो सँग चलिरहेका थिए, विवाह भएको २-३ वर्ष सम्म त ठिकै थियो, त्यस पछि हामीले बच्चा जन्माउने रहर गर्न थाल्यौ। परिवार नियोजनका कुनै साधन प्रयोग नगर्दा पनि गर्भ रहेको थिएन। यसै बिचमा मलाई घरमा अनि माइतमा पनि अब त बच्चा पाउनु पर्‍यो नि, के गरेका यिनीहरूले भन्न थालेका थिए। यता हाम्रो प्रयास पनि खेर गैरहेको बेला अरूलाई जवाफ दिन गारो परिरहेको थियो। हामी श्रीमान् श्रीमती पनि ३-४ वर्ष भइसक्दा पनि गर्भ नरहँदा चिन्तित हुन थालेका थियौँ। तर मेरो श्रीमानले आजभोलि धेरै प्रविधि छन् अब जँचाउनु पर्छ भनी रहनु भएको थियो। यस्तै चली रहँदा हामीलाई परिवार देखि समाजले प्रश्न गर्न थालेका थिए। के कारणले तिमीहरू बच्चा जन्माउँदैनौ भन्ने कुराहरू बेला बेला आइरहन्थे। प्राय: ममाथि नै अरूले शङ्काको तेर्सो लगाउँथे। पटक पटक मेरो शारीरिक अवस्थामाथि गरिएको प्रतिक्रियाले मलाई आफ्नो स्वाभिमान र आत्मविश्वासमा ठेस पुगेको महसुस हुन्थ्यो। आफ्ना निकै नजिकका नातेदारहरूबाट मैले कहिल्यै त्यस्तो व्यवहारको आशा गरेकी थिइनँ, तर म उनीहरूलाई मनाउने अवस्थामा थिइनँ।

हामी कामको सिलसिलामा बाहिर बस्छौँ। चाडबाड, सामाजिक, धार्मिक कार्यक्रमहरूमा घरमा जाँदा समेत छरछिमेक, नातेदारहरूले बच्चा किन नभएको भन्दै प्रश्न गर्दा मलाई निकै अप्ठ्यारो लाग्थ्यो। कुन मुखले के जवाफ दिनु भन्ने लागेर म मौन बस्थेँ।

अब त माइतीमा जाँदा पनि मेरा साथीहरू आफ्ना प्यारा प्यारा बच्चा लिएर आउँदा मलाई खिन्न हुन थालेको छ। जता गए पनि तिमी भन्दा पछि विवाह गरेकी ऊ शर्मिलाको दुई वटा बच्चा भइसके तिम्रो किन हो, के भयो, जुवाइँ सँग त राम्रो नै छ नि भनेर हाम्रो सम्बन्धमा समेत शङ्का गर्न थालेका छन्। म “होइन, केही छैन” भन्न समेत अप्ठ्यारो मान्न थालेकी छु।

पनि रहर पूरा नहुँदा साँच्चै नै नरमाइलो लाग्छ। कहिलेकसो त यति खालि महसुस हुन्छ कि कसैसँमेरो भाइ बुहारीको विवाह भएको एक वर्षमै बच्चा भयो। देवर देउरानीको पनि एक वर्षकी छोरी भइसकी। उनीहरूको भयो भनेर मलाई भाइको भइसक्यो, दिदीको विवाह भएको यतिका वर्ष भइसक्यो, के भयो भन्दै सबैले सोध्ने गरेकोले मलाई मनमा चिसो पस्ने गरेको छ। घरपरिवारमा अनि समाजमा आफू भन्दा साना उमेरकाले बच्चा लिएर हिँड्दा मलाई रहर लागेर आउँछ। रहर लाग्नु सामान्य कुरा हो,तर प्रयास गर्दा गर्दै पनि रहर पूरा नहुँदा साँच्चै नै नरमाइलो लाग्छ। कहिलेकसो त यति खालि महसुस हुन्छ कि कसैसँग नबोली ढोका बन्द गरेर दिन बिताउँछु। आजभोलि श्रीमान् पनि पहिले जस्तो नम्र स्वभावको हुनुहुन्न। किन हो, उहाँले अर्को विवाह गर्नुहुन्छ कि भन्ने डर मनमा लागिरहन्छ। यसमा न मेरो, न उहाँको केही दोष छ। तैपनि पीडा र वेदना भने महिलाले नै भोग्नुपर्ने रहेछ।

हामीले उपचार पनि गर्दै छौ, तर कारण पत्ता लागेको छैन। घर परिवार, नातागोता पनि मेरो मात्रै कमजोरी होला जस्तो कुरा गर्छन्। समाजमा मेरो मात्र नभई अरू बच्चा नभएको महिलाको कारणले नै होला जस्तो कुरा हुन्छ। यस्ता कुरा बढी मैले नै सुन्नु पर्छ त्यसैले मलाई दिक्क लागेर आउँछ। अब त कतै सामाजिक कार्यक्रममा पनि जान नपरे हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ। देवर देवरानीको बिहेको १ वर्षमै बच्चा हुँदा, मेरो श्रीमानले मलाई मेरै गल्तीले बच्चा नजन्मिएको हो जसरी गाली गरिरहनु भएको थियो। श्रीमानलाई “हजुरको पनि त समस्या हुन सक्छ। हस्पिटल गएर अलि राम्रोसँग चेक गराऔँ न त” भन्न मन थियो तर अनायासै उहाँको रिस देखेर मुख खोल्ने आँट गर्न सकिनँ। यस्तो हुँदा मलाई धेरै रुन मन लाग्छ, अहिले त को सँग रुने, साथी समेत पाउन छाडिसके। कसैसँग पनि खुलेर कुरा गर्न सक्दिनँ। समाजमा हुने शुभ कार्य, शुभ साइतमा समेत बच्चा नपाएकी महिला देख्यो भने साइत पर्दैन भन्छन्, त्यस्तो कुराले मलाई अझ दु:ख लाग्छ। श्रीमान् पनि मेरै कारणले नभएको जस्तो गरी तानाबाना सुनाउनु हुन्छ।

सासु आमाले पनि मलाइ हेयको दृष्टिले हेर्न थाल्नु भएको छ। यसको बच्चा भएन, तैले नि:सन्तान भएर बस्ने कुरा हुँदैन बाबु, अब विकल्प खोज्नपर्छ भन्न थाल्नु भएको छ। पहिला कति माया गर्ने सासु आमा अहिले मलाई अलछिना, थारी, साइतको बेलामा यसको मुख हेर्न हुँदैन भन्न थाल्नु भएको छ। अब त हुँदा हुँदा ससुरालाई समेत मेरो विरुद्ध बोल्न बाध्य पर्न थाल्नु भएको छ। ससुरा बा पनि एउटा नाति दिन सकिनस् भन्दै तनाव दिन थाल्नु भएको छ। मेरो श्रीमान् आमा बाको कुरा सुनेर मलाई नै गलत देख्न थाल्नु भएको छ। यस्तो घरपरिवार र समाजबाट अवहेलना हुँदा मलाई दिन पनि रात जस्तै अँध्यारो भएको छ। सहयोग गर्ने, सल्लाह दिने कोही पाएकी छैन। समस्याको समाधान भन्दा पनि मलाइ नै दोष थोपरेर सबै उम्कन खोज्दै छन्।

यति हुँदा पनि म हरेस भने खाएकी छैन, मैले विभिन्न उपचार पद्धति बारेमा अध्ययन गरेकी छु। राम्रो सँग चेक जाँच गरेको खण्डमा समाधानको बाटो पनि हुछ भन्ने मलाई आशा छ। गत महिना माइत जाँदा आमाले एकजना उपचार गरेर बच्चा भएकी मेरी साथी सँग सोध्नु भएको रहेछ। आमाले त्यही बारेमा मलाई भन्नु भएको थियो, त्यसको ठेगाना लेखेर ल्याउनु भको रैछ, अब श्रीमान् लाई भनेर यी प्रविधि मध्ये IVF प्रभावकारी हुन्छ भन्ने सुनेकी छु। कति दम्पतिले त सामान्य औषधोपचार गराएर पनि सन्तान जन्माएको कुरा सुन्दा मेरो हौसला अझै बढेको छ। अब मैले निराश हुनु भन्दा पनि उपचार पद्दतिमा लाग्ने प्रण गरेकी छु। श्रीमानसँग खुलेर आफ्नो समस्या भन्ने अठोटमा छु। नि:सन्तानको परिस्थिति कठिन अवश्य छ तर श्रीमान श्रीमतीको दृढ प्रयत्न र धैर्यताबाट पार लगाउन सकिन्छ। हामी दम्पतिको जीवनशैली र खानपानको कारणले पनि नि:सन्तानको समस्या देखिएको हुन सक्छ। त्यसैले हामी दम्पति सर्वप्रथम आफ्नो स्वास्थ्यमा ध्यान दिने अठोट राखेका छौँ। मैले नि:सन्तानको यात्रामा यति कुरा थाहा पाएकी छु कि कुराहरू मनमा लुकाउन भन्दा भएको समस्यालाई स्वीकार गरेर समस्याको समाधानतिर जति छिटो जान सक्यौँ, त्यति नै यो यात्रा सहज हुने रहेछ। आशा सबैभन्दा ठुलो हतियार हो। मेरो यही आशा छ, हाम्रो घरमा शीघ्र सन्तानको आगमन हुने छ।

15 May 2025

In a world where the dream of starting a family is universal, the challenges of infertility can be daunting. However, amidst these challenges, Vatsalya Natural IVF emerges as a ray of hope, dedicated to providing cutting-edge fertility treatments. This article aims to explore the multifaceted aspects of Vatsalya Natural IVF, from its mission and role in addressing infertility in Nepal to the personalized care provided by the best fertility doctors in Nepal.

Understanding Infertility

Infertility, often characterized by the inability to conceive after a year of unprotected intercourse, is a complex issue affecting many couples globally. In Nepal, where cultural and societal factors play a significant role in family life, understanding and addressing infertility become crucial.

In Nepal, understanding infertility poses a unique challenge. The cultural norms and societal taboos often prevent individuals from openly discussing sexual health. As a result, instead of consulting fertility experts at best fertility center in Nepal, many rely on information passed down from neighbors and relatives. This practice often leads them to adhere to orthodox social rituals in the hope of overcoming their fertility issues. Unfortunately, by the time they decide to seek professional help from best fertility doctors in Nepal, they have already endured a significant amount of hardship.

This journey, while deeply personal and often painful, highlights the urgent need for accessible and reliable infertility treatments in Nepal. It underscores the importance of fostering an environment where discussions about sexual health are normalized, and expert advice is sought promptly from renowned fertility care center in Nepal like Vatsalya Natural IVF.

This is the path towards a future where infertility is understood, treated effectively, and perhaps, even prevented.

Infertility Rate in Nepal

In Nepal, the infertility rate is approximately 13-15%. The total fertility rate, which refers to the average number of children a woman of childbearing age can expect to have throughout her reproductive years, remained around 2.03 children per woman in 2021 which has decreased significantly.

Several factors contribute to infertility in Nepal. Among the biological factors, abnormalities in the reproductive tract, quality of sperm and embryo, and immunological factors are common. Lifestyle factors such as sedentary lifestyle, heavy use of alcohol, smoking, late marriage, miscarriages, and frequent abortions also play a significant role.

In addition, the heavy use of insecticides and pesticides in farming, which are consumed through fruits and vegetables, is another factor that results in infertility. Furthermore, the migration of young fertile groups for jobs, who return home after a long gap, may have reduced fertility. It’s also worth noting that sexually transmitted diseases can cause infertility

These factors are contributing towards increase of infertility rate in Nepal highlighting the complexity of addressing infertility in Nepal and underscore the need for comprehensive healthcare interventions.

Overview of Infertility Treatment in Nepal

Infertility treatment in Nepal has seen significant advancements in recent years, with several fertility centers offering a range of services to address various infertility issues. The treatment options include Intrauterine Insemination (IUI), Natural IVF treatment, Mini IVF, ICSI, PGD, PGS, Male Infertility Treatment, Egg Freezing, Sperm Freezing, Embryo Freezing etc. (IVF treatment is widely understood as test tube baby in Nepal)

These treatments are provided by highly skilled and experienced infertility treatment experts at affordable costs. However, the services are mostly centralized, and there is a need for the government to commit resources to include decentralized service of Infertility treatment and IVF at the province or district level.

Furthermore, creating awareness and sensitizing people at the community level regarding fertility issues is crucial. Despite the challenges, Nepal has emerged as a popular destination for IVF treatment due to its experienced fertility specialists, modern facilities, affordable treatment options, and supportive legal framework for assisted reproductive technology.

How Vatsalya Natural IVF is Addressing Infertility Treatment in Nepal

Vatsalya Natural IVF is pioneering fertility solutions in Nepal, providing a beacon of hope for those struggling with infertility. With over 15 years of global expertise, Vatsalya Natural IVF is committed to delivering world-class infertility treatment in Nepal. Their state-of-the-art infertility treatment clinic in Kathmandu, Nepal is dedicated solely to offering cutting-edge infertility treatments.

The team at Vatsalya Natural IVF, which includes doctors, nurses, and embryologists, provides individualized care to patients, ensuring a holistic and compassionate approach to IVF treatment. They offer a range of services including infertility diagnosis, infertility treatment, test tube baby, fertility preservation, donor treatment, and antenatal checkup.

Vatsalya Natural IVF is also mindful of the financial aspects of infertility treatment, offering the first cycle of in-vitro fertilization (IVF) services at NPR 3,10,000. By addressing the multifaceted challenges of infertility, Vatsalya Natural IVF is playing a crucial role in shaping a future where every individual has the opportunity to experience the joy of parenthood.

The exceptional approach of the fertility specialists at Vatsalya IVF towards each patient transforms their infertility journey into a memorable experience filled with novel insights. This unique patient-centric approach has significantly contributed to Vatsalya’s emergence as the most trusted and popular fertility center in Kathmandu, Nepal.

Introduction to Test Tube Baby (IVF) Procedure at Vatsalya Natural IVF

One of the groundbreaking fertility treatments offered by Vatsalya Natural IVF in Nepal is the Test Tube Baby procedure. Contrary to the worldwide IVF success rate of 30-35%, it has been continuously achieving IVF success rate of 60-80%.

The Test Tube Baby procedure, also known as In-Vitro Fertilization (IVF) offered by Vatsalya Natural IVF, a leading fertility center in Nepal, begins with ovarian induction, where medication is administered to stimulate the ovaries to produce multiple mature eggs. Regular ultrasound or blood tests are conducted to monitor hormone levels and egg production. Once the ovaries have produced enough mature eggs, they are retrieved from the body in a minor operation. These eggs are then mixed with sperm in a laboratory to facilitate fertilization. The resulting embryos are monitored for a few days before being implanted into the uterus.

While undergoing fertility treatments at Vatsalya Natural IVF, couples have the option to choose between fresh and frozen embryo transfers. A fresh embryo transfer involves the immediate transfer of a newly fertilized embryo into the woman’s uterus during the same menstrual cycle in which the eggs were retrieved. This process is quick but can be physically demanding due to the hormonal stimulation involved in egg production.

On the other hand, a frozen embryo transfer allows for the embryos to be cryopreserved and transferred in a subsequent menstrual cycle. This approach offers several advantages. Firstly, it provides the couple with ample time to recover from the effects of ovarian hyperstimulation, a common side effect of fertility drugs used in the IVF process. Secondly, it allows for close monitoring of the uterine lining (endometrium) to ensure optimal conditions for embryo implantation. The endometrium plays a crucial role in the success of the embryo transfer, as a thick and healthy lining improves the chances of the embryo implanting and developing successfully.

Therefore, while both methods have their merits, the choice between fresh and frozen embryo transfer ultimately depends on the specific circumstances and needs of the couple, guided by the advice of their fertility specialist. It’s important to note that both methods have been used successfully in fertility treatments, contributing to the joy of parenthood for numerous couples.

Vatsalya Natural IVF’s approach to the Test Tube Baby procedure is marked by their commitment to individualized care, ensuring that each patient’s unique needs are met.

IVF treatment process duration at Vatsalya Natural IVF

The IVF treatment process at Vatsalya Natural IVF in Nepal consists of several steps that could take a month or more to complete. Usually, one should consider 2 months duration for one complete cycle of IVF process to complete. It sometimes gives a positive result on the first shot or can go for testing for several months. The fertility experts at Vatsalya Natural IVF keep a close eye on the ovaries and the development of the follicles through ultrasounds and blood tests. However, the exact duration may vary depending on the patient’s specific circumstances and needs

IVF treatment success rates at Vatsalya Natural IVF

Success stories serve as beacons of hope for couples seeking fertility treatment in Nepal. Vatsalya Natural IVF has achieved notable success rates in IVF treatments.

The overall success rate for IVF is around 35-45%. However, at Vatsalya they stand out with a success rate of 65-80%, making them a top choice for infertility treatment in Nepal.

These figures underscore Vatsalya’s commitment to providing effective fertility solutions and their dedication to helping couples realize their dreams of parenthood.

The testimonials from couples who have found success at Vatsalya Natural IVF provide a vivid illustration of the quality of service they offer. These firsthand accounts, available for viewing on various platforms including YouTube and Facebook, offer valuable insights into the patient experience at Vatsalya. They highlight the clinic’s commitment to providing personalized care, its state-of-the-art facilities, and the expertise of its medical team. These testimonials serve as a testament to Vatsalya’s dedication to helping couples navigate their fertility journey with confidence and optimism.

Best Fertility Doctor in Nepal at Vatsalya Natural IVF

Behind every successful fertility center is a team of skilled and compassionate doctors and Vatsalya Natural IVF is home to some of the best fertility doctors in Nepal. Dr. Akriti Bharati, a certified and extensively qualified reproductive endocrinology and infertility specialist, is one of the most trusted doctors at Vatsalya. She has multiple years of experience in infertility treatment and is well-known for her patient-centered, cost-effective treatment plans. Dr. Bharati completed her MD in Obstetrics & Gynecology from Kathmandu Medical College and has recently completed an observership program in Reproductive Medicine and Endocrinology at the University of Ulm, Germany.

Another notable fertility expert at Vatsalya is Dr. Nija Rajbhandari. She accomplished her MBBS degree from Nepal Medical College and Teaching hospital and then acquired an MD (Obs/Gyn) degree from College of Medical Science. To further enhance her competency in the field of infertility treatment, Dr. Nija recently completed her one-year fellowship in Assisted Reproductive Technology (ART) from Ajanta hospital and IVF center in India.

Dr. Sumi Munankarmi, a gold medalist MD graduate in Obstetrics and Gynecology from NAMS, is also one of the highly skilled infertility specialists at Vatsalya. She completed her MBBS graduate from Nanjing Medical University, China.

In addition to Dr. Akriti Bharati, Dr. Nija Rajbhandari, and Dr. Sumi Munankarmi, Vatsalya Natural IVF is home to a team of other highly skilled and dedicated medical professionals. Each doctor at Vatsalya brings a unique set of skills and experiences, contributing to the clinic’s reputation as a leading fertility center in Nepal. They are all committed to providing patient-centered, cost-effective treatment plans, and they continuously update their knowledge and skills to stay at the forefront of reproductive medicine.

The doctors at Vatsalya Natural IVF are well-known for their compassion and thorough approach, providing personal attention to each couple or individual and creating a supportive environment for a deeper understanding of infertility. Their dedication and expertise have made Vatsalya Natural IVF a trusted destination for infertility treatment in Nepal.

Features that Make Vatsalya Natural IVF the Best Fertility Centre in Nepal

Vatsalya Natural IVF distinguishes itself through a range of features that contribute to its reputation as the best fertility center in Nepal.

1. Highest Success Rate: Vatsalya boasts an unparalleled standard for success rates in IVF in Nepal.
2. Dynamic Team: The center is home to an exceptional team of doctors, nurses, and embryologists.
3. State-of-the-art Facilities: Vatsalya offers cutting-edge infertility treatments in their state-of-the-art clinic located in Kathmandu, Bhaktapur and Nepalgunj.
4. Individualized Care: Each patient receives personalized care tailored to their specific needs.
5. Affordable Treatment: Vatsalya provides cost-effective treatment options, making fertility treatments accessible to a larger population.
6. Advanced Embryology Lab: The center houses an advanced embryology lab that plays a crucial role in the success of the treatments.
7. Unmatched Customer Care: Vatsalya has an in-house contact center to respond to the queries of customers that arise from different platforms. None of the call go unanswered. It is a hassle-free experience to get connected and receive answer to all important queries that one has.
8. Comprehensive Services: Vatsalya offers a wide range of services including infertility diagnosis, infertility treatment, fertility preservation, donor treatment, and antenatal checkup.
9. Run by a team of Enthusiasts: Vatsalya Natural IVF is steered by a team of passionate professionals, led by a dynamic young entrepreneur. This leader has recognized the profound impact that world-class services can have on a patient’s journey towards success. As a result, every process at Vatsalya is meticulously streamlined to ensure the best possible experience during treatment. Furthermore, the center is designed to provide a homely environment, making patients feel comfortable and supported throughout their fertility journey.

These features collectively contribute to Vatsalya Natural IVF’s reputation as the best fertility center in Nepal.

15 May 2025

नेपाली समाजमा विवाह पछि सन्तान प्राप्ति सबैको चाहना हुन्छ। पढाइ र करियर लाई ध्यान दिँदा मेरो विवाह ३५ वर्षको उमेरमा भएको थियो भने मेरा श्रीमान् ४० वर्ष पुग्नु भएको थियो। विवाह पछि हामीलाई सहजै सन्तान हुन्छ भन्ने आशा थियो तर कुनै परिवार नियोजनको साधन प्रयोग नगर्दा पनि तुरुन्तै गर्भ रहेको थिएन। यसले गर्दा मलाई कता कता उमेर ढल्केको कारणले सन्तान प्राप्तिमा समस्या होला कि भने डर भइरहेको थियो। हामीलाई विवाह ढिला भए पनि सन्तानको चाहना भने छिट्टै होस् भन्ने थियो। अझ उमेर बढेपछि सन्तान जन्माउन पनि गाह्रो हुन्छ भन्ने कुरा मैले कता कता सुनेकी थिएँ। मलाई उमेरको कारणले बच्चा जन्माउन जोखिम बढ्दै छ भन्ने लागिरहेको थियो। विवाह भएपछि २ वर्ष सम्म हामी सँगै बस्दा पनि गर्भ नरहे पछि हामी उपचारको खोजीमा लाग्यौँ। डाक्टरलाई भेट्दा उहाँले विभिन्न किसिमका समस्या हुने र सो पत्ता लगाउन जाँचहरू गर्न पर्ने भन्नु भयो। जाँच त गर्नै पर्‍यो तर के पो समस्या देखिने हो भनेर मलाई मनमा डर लागिरहेको थियो। 

यही सिलसिलामा हर्मन जाँच, ट्युबको जाँच, श्रीमानको शुक्रकीटको अवस्थाको जाँच, सँगै कुनै रोग छ कि भनेर रगतको, पिसाबको, पाठेघरको टिबी लगायत धेरै जाँच गर्नको लागि भनियो। सल्लाह बमोजिम सबै जाँचहरू गरियो। जाँच बाट थाहा भयो कि, मेरो प्रजनन प्रणालीमा हर्मोनल गडबडी देखियो भने मेरो श्रीमानको पनि शुक्रकीट सङ्ख्यामा केही कमी रहेको थाहा भयो। चिकित्सकले मेरो हर्मोनल गडबडी निको पार्न Ovarian Stimulation गर्नुपर्ने बताउनुभयो भने श्रीमानलाई पनि औषधि सिफारिस गर्नु भयो। यो प्रक्रिया लामो हुन्छ तर धैर्यता र लगनका साथ अगाडि बढ्यौँ भने, पक्कै पनि सन्तान प्राप्तिको सपना पूरा गर्न सकिन्छ भनी डाक्टरले ढाडस दिनुभयो।

तर यहाँ औषधिको सेवनले मात्रै समस्याको समाधान नहुने रहेछ। ३५ वर्षको उमेर पश्चात् दम्पतीले सन्तान प्राप्ति गर्न कैयौँ चुनौतीहरू झेल्नुपर्ने हुन्छ र ती चुनौतीहरूबाट बच्न आफ्नो जीवनशैलीलाई सक्दो स्वस्थ र सन्तुलित बनाउने कोसिस गर्नुपर्छ। 

३५ वर्ष पछि सन्तान प्राप्तिका चुनौतीहरू:

महिलाको हकमा प्रजननको लागि उमेर बढ्दै जाँदा Ovulation मा कमी हुनु हो। महिलाहरूको उमेर बढ्दै जाँदा कैयौँ महिनावारी चक्रमा अण्डा निस्कने क्रम घट्दै जान्छ। महिलाको उमेर ३० वर्ष कटेपछि अण्डाको गुणस्तर र मात्रा पनि घट्छ। 

अण्डाको कुल सङ्ख्या बढाउन नसके पनि, अण्डाको गुणस्तर सुधार गर्न सकिने कुरा अनुसन्धानले देखाएको छ। मायो-इनोसिटोल, फोलिक एसिड र मेलाटोनिन युक्त पूरक ट्याब्लेटहरूले अण्डाको गुणस्तर र डिम्बग्रंथिको कार्य सुधार गर्न मद्दत गर्ने कुरा अनुसन्धानले खुलाएको छ।

 ३५ पछि गर्भधारण गर्न अन्य कारणहरूले थप गाह्रो पर्न सक्छ: सङ्क्रमण वा शल्यक्रिया जसले फलोपियन ट्युब वा ग्रीवा वरिपरि दागको तन्तु सिर्जना गर्छ।

Endometriosis

• फाइब्रोइड वा गर्भाशयका विकारहरू
• ग्रीवामा तरल पदार्थको कमी
• दीर्घकालीन स्वास्थ्य समस्याहरू जस्तै उच्च रक्तचाप, मधुमेह वा थाइराइड।
•  गर्भपात: गर्भपात ३५ वर्षभन्दा माथिका महिलाहरूमा पनि धेरै सामान्य हुन्छ। यो प्रायः क्रोमोसोमल असामान्यताहरूको बढ्दो घटनाहरूको कारणले हुन्छ। ३५-४५ वर्षका महिलाहरूमा गर्भपात हुने सम्भावना २०-३५% हुन्छ।

उपचार:

गर्भवती हुन समस्या भएका मानिसहरूका लागि धेरै विकल्पहरू उपलब्ध छन्। उपचार प्रजनन समस्याको कारणमा निर्भर गर्दछ।

नि:सन्तान सम्बन्धी समस्या देखिँदा तपाईँको स्वास्थ्य सेवा प्रदायकले यी परीक्षणहरूको सिफारिस गर्न सक्छ:

• रगत परीक्षण
• शुक्राणु परीक्षण
• यौन सङ्क्रमणको जाँच
• पाठेघरको अल्ट्रासाउन्ड

नतिजाहरूमा निर्भर गर्दै, चिकित्सकले निम्न उपचारहरूको सुझाव दिन सक्छन् जस्तै:

• हर्मोन थेरापी: यो उपचार पद्धतिअन्तर्गत प्रजनन प्रणालीमा देखिएको हर्मोनल गडबडीलाई सन्तुलनमा ल्याइन्छ। नियमित इन्जेक्सन वा सामान्य औषधिबाट हर्मोन थेरापी गरिन्छ। 
• कृत्रिम गर्भाधान (IVF/ IUI/ ICSI): कृत्रिम गर्भाधानअन्तर्गत विभिन्न तरिकाहरू अपनाउन सकिन्छ। तर तपाईँको शारीरिक अवस्था हेरी चिकित्सकले एउटा पद्धतिको सिफारिस गर्दछन्। कृत्रिम गर्भाधान मध्ये सबैभन्दा प्रभावकारी मानिने IVF प्रक्रिया हो। उक्त प्रक्रियामा महिलाको शरीर बाहिर नै नियन्त्रित वातावरणमा भ्रूणको निषेचन गरिन्छ र महिलाको पाठेघरमा प्रत्यारोपण गरिन्छ।

कसरी गर्भधारणको सम्भावना बढाउन सकिन्छ?

३५ वर्षपछि गर्भधारण गर्ने प्रयास गर्नु असहज लाग्न सक्छ, तर तपाईँले आफ्नो स्वास्थ्यलाई सुदृढ गर्न केही कदमहरू चाल्न सक्नुहुन्छ। यहाँ गर्भधारणको तयारी गर्दा ख्याल राख्नुपर्ने केही कुराहरू छन्:

• गर्भाधान अगाडी डक्टरसँग भेटघाटको समय तालिका बनाउनुहोस् – तपाईँको स्वास्थ्य सेवा प्रदायकले तपाईँको चिकित्सा इतिहास, हालको औषधिहरू र समग्र जीवनशैलीको समीक्षा गर्ने छन्। यसले तपाईँलाई ३५ वर्ष पछि गर्भधारण गर्ने प्रयास गर्ने बारे कुनै पनि स्वास्थ्य सम्बन्धी चिन्ता र त्यसको कारण तथा समाधानलाई सम्बोधन गर्ने अवसर दिन्छ।
• मुख्यतः उचित खानेकुराको सेवन र सन्तुलित निद्राले तपाईँको शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ जसले अन्ततः तपाईँको गर्भधारणको सम्भावनालाई बढाउँछ। 
• ३५ वर्षभन्दा माथिका महिलाहरूलाई गर्भधारण गर्न केही समय लाग्छ – ३५ वर्षभन्दा माथिका जोडीलाई गर्भधारण गर्न औसत समय १-२ वर्ष लाग्छ, त्यसैले यदि तपाईँ तुरुन्तै गर्भवती हुनुहुन्न भने सकारात्मक रहने प्रयास गर्नुहोस्।
• शारीरिक, मानसिक र भावनात्मक रूपमा स्वस्थ महिला गर्भवती हुने सम्भावना बढी हुन्छ –रक्सी,धूम्रपान, र क्याफिन जस्ता चिजले प्रजनन क्षमतालाई नकारात्मक असर पारेको हुन्छ।
• अधिक तौल वा कम तौलले पनि हर्मोनको कार्यमा हस्तक्षेप गरेर प्रजनन क्षमतालाई असर गर्छ। त्यसैले तौललाई सन्तुलित राख्न प्रयास गर्नुहोस्।
• आफ्नो शरीरको अवस्था हेरी प्रजनन क्षमताका सङ्केतहरू पत्ता लगाउनुहोस् – जस्तै: तपाईँले आफ्नो शरीरको तापक्रम र पाठेघरको तरल पदार्थको (cervical fluid) अवस्था थाहा पाउँदा तपाईँलाई गर्भधारण गर्ने प्रयास गर्दा सम्भोगको लागि उत्तम समय निर्धारण गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
• यदि तपाईँले गर्भधारणको उद्देश्य सहित श्रीमान् श्रीमती सँगै रहेर यौन सम्पर्कको १ – २ वर्षसम्म पनि गर्भधारण गर्न सक्नु भएन भने आफ्नो स्वास्थ्य जाँच गराउनको लागि स्वास्थ्य सेवा प्रदायकलाई भेट्नुहोस्। 

यो सबै कुराको पालना गर्दा याद राख्नुहोस् कि ३५ वर्ष सन्तान प्राप्तिको लागि पूर्णविराम होइन। यो मात्र एक अवस्था हो जसमा तपाईँको प्रजनन क्षमतामा केही गिरावट आउन सक्छ। तर तपाई एक स्वस्थ सन्तानलाई जन्माउन उत्तिकै सबल हुनुहुन्छ। आफ्नो मनोवृत्तिलाई उच्च राख्दै सन्तान प्राप्तिको प्रयासमा अडिग रहनुहोस्। तपाईँको सपना अवश्य पूरा हुनेछ। 

15 May 2025

नेपाली समाजमा विवाहलाई परिवार बसाउने एउटा माध्यमका रूपमा हेरिन्छ। सन्तान प्राप्ति प्राकृतिक कुरा भए तापनि यसलाई सामाजिक रूपमा अति महत्वका साथ हेर्ने गरिछ। नेपाली सामाजिक परम्परा अनुसार साधरणतया विवाह भएपछिको एक वर्ष कटेपछि सन्तान जन्मियोस् भन्ने मान्यता राखिन्छ। यदि एक वर्ष कट्दा पनि विवाहित महिलाले गर्भधारण गरिनन् भने घरपरिवार देखि आफन्त सम्मले कुरा गर्न थालेका हुन्छन्। ल तिनीहरूको भएको हो ! बच्चा पनि हुँदैन कि क्या हो जस्ता कुराहरू सुनिन थाल्छ।  

कसैले आफ्नो करियरको लागि केही ढिला गरी सन्तान जन्माउने पनि योजना गरेका हुन्छन् तर परिवार, नातागोता र समाजका मान्छेहरूलाई त्यस्तो केही वास्ता हुँदैन, जसले गर्दा अनेक तानाबाना सुन्नु पर्ने हुन्छ। त्यसमा पनि महिलाको नै धेरै कुरा हुन्छ।  

त्यसै गरी बच्चा जन्माउने योजना गरेपछि पनि गर्भधारण भएन भने घरपरिवारमा, नाता सम्बन्धमा अनि समाजमा पनि बच्चा नहुनुमा महिलालाई नै दोष दिन थालिन्छ। पुरुष प्रधान वा पितृसत्तात्मक सोचका कारण सामान्यतया बाझोपन हुनुमा महिलालाई नै दोषारोपण गर्ने गरिन्छ, जबकि पुरुषका कारणले बाझोपन हुने पनि उत्तिकै सम्भावना रहन्छ।  

महिला हिंसाका कारणहरूको विभिन्न अध्ययनहरूले देखाए अनुसार बाझोपन पनि एक प्रमुख कारण देखिएको छ। पितृसत्तात्मक सोचका कारण सामाजिक सन्तान नहुनुमा महिलालाई नै दोषी देखाउने र विभिन्न किसिमका हिंसा गर्ने गरेको पाइन्छ। सम्बन्ध विच्छेदको धम्की, बहुविवाहको दबाब जस्ता कुराहरूले निसन्तान महिला विक्षिप्त भएका हुन्छन्। बाझोपन भएकी महिलालाई अलच्छिन, देख्यो भने साइत पर्दैन, सुभ कार्यहरूमा जान हुँदैन जस्ता सामाजिक बहिष्करण गरिन्छ जसले गर्दा निसन्तान महिलालाई समाजमा हीनताबोध महसुस हुने, सामाजिक हिंसा हुने हुन्छ। जबकि त्यही समस्या बाट गुज्रिएका पुरुष लाई यस्ता खालका मान्यताहरू केही हुँदैनन्।  

त्यसै गरी परिवारमा पहिला प्रिय भएकी बुहारी निसन्तान हुने बित्तिकै कुलको निरन्तरता दिन नसक्ने कुलंकारको उपमा दिन थाल्छन्। पहिला कति माया प्रेम भएका श्रीमान् समेत अब साना साना कुरामा गालीगलौज गर्ने, जति बेला पनि त्यस्तै निःसन्तानको कमजोरीलाई जोडेर दुर्व्यवहार गर्ने जस्ता घटनाहरू हुन्छन्। र परिवारमा श्रीमानलाई अर्को विवाह गर्ने सम्मका कुरा चल्न थाल्छन्। यसलाई पन्छाउन पाए छोराको अर्को विवाह गर्न हुन्थ्यो भन्ने कुराहरू हुन्छन्। जब कि पुरुषको पनि कमजोरी हो कि भनेर उपचार को कुरा गरिँदैन, पुरुषको कमजोरीको भागिदार पनि महिला लाई नै भिराइन्छ। जसका कारण महिलाहरू माथि हिंसा बढिरहेको छ। यस्ता हिंसाले गर्दा निसन्तान महिलाहरूमा गम्भीर मानसिक समस्याहरू जस्तै डिप्रेसन, चिन्ता, तनाव जस्ता समस्याहरू देखिएका छन्। त्यस्ता मानसिक समस्याले महिलाहरूमा एक्लोपना महसुस हुने, आत्महत्याको सोच आउने गरेको पाइएको छ। गाउँघरका महिलाहरू घरायसी काम धन्दा, खेतीपाती बस्तुभाउको काम गर्दा उनीहरूलाई कामदार, खेतालाको रूपमा हेरिन्छ। बच्चा पाउन परेको छैन यो त केटा मान्छे जस्तै बलियी छ जति काम गरे पनि थाक्दिन भन्ने गर्छन्। तर उनीहरूको हातमा पैसा हुँदैन, उपचार गर्ने ठाउँ थाहा हुँदैन। घरमा परिवारले, श्रीमान् ले जति हिंसा गरे पनि सहेर बस्नु बाहेक अरू उपाय हुँदैन।  

विभिन्न विकासका कार्यक्रमहरूले पनि भिन्न किसिमका समूहहरू बनाएर उनीहरूलाई आर्थिक तथा सामाजिक सशक्तीकरणका कार्यक्रम गरिरहेका हुन्छन् तर बाझोपन भएका महिलाहरू समाजमा कति अपहेलित भएका हुन्छन्, कति बहिष्करणमा परेका हुन्छन्। उनीहरूको समस्या बोलिदिने कोही हुँदैन, मनमा कति पिरका भारी बोकेर उनीहरू बसेका हुन्छन्। सरकारको तर्फबाट गाउँपालिका र नगरपालिकाहरूले गर्ने कार्यक्रम होस् वा अन्य गैरसरकारी सङ्घ संस्थाहरूले गर्ने कार्यक्रमले समेत यस्ता विषयलाई वास्ता गरेको देखिएको छैन। यसले गर्दा निसन्तान महिलाहरूको आवाज बाहिर आउन सकेको छैन। त्यस कारण उनीहरूले भाग्यलाई दोष दिएर पिल्सिएर जीवन व्यथित गरिरहेका हुन्छन्। 

सन्तान जन्माउने महिलाहरू नै निसन्तान महिलाहरूलाई हिंसा गरिरहेका हुन्छन्। सामाजिक धार्मिक सुभ कार्यहरूमा बहिष्करण गर्ने, आफू गर्भवती हुँदाका, प्रसवका, सानो बच्चाका किस्साहरू सुनाएर उनीहरूलाई मानसिक तनाव दिने काम पनि नजानिँदो किसिमले भइराखेका हुन्छन्।   

नेपाली समाजमा बाँझोपनाको समस्या महिलाको मात्र समस्या हो, पुरुषको होइन भन्ने गलत मान्यता स्थापित छ। त्यस कारण स्वास्थ्य जाँचमा समेत पुरुषले उदासीनता देखाउने गरेका हुन्छन्। यसलाई उपचार गर्न भन्दा त अर्को विवाह गर्न सस्तो र सजिलो हुन्छ भन्ने जस्ता कुराहरू आउने गर्छन्। तर विभिन्न अनुसन्धान बाट पुरुषहरूको वीर्यमा कमीका कारण बाँझोपनको समस्या भएको देखिएको छ। बाँझोपनको उपचारको विभिन्न विधिहरू उपलब्ध भए पनि यसको उपचार जहाँतहीँ पर्याप्त मात्रामा नहुनु, स्वास्थ्य संस्थामा सही सल्लाह नपाउनुको कारण यो उपचार सबै सर्वसाधारणले उपभोग गर्न पाएका छैनन्। नेपालमा बाँझोपनको समस्या भएका कति दम्पती छन् भन्ने तथ्याङ्क पनि छैन र यसको संवेदनशीलता माथि कसैको चासो पनि देखिँदैन। बाँझोपनको कारणहरूको बारेमा पर्याप्त जनचेतना पनि छैन। स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले समेत बाँझोपनको समस्या उपचार गर्ने र समस्या समाधानमा त्यति महत्त्व दिएको पाइँदैन।  

अहिलेको अवस्थामा पनि बाँझोपनको पारिवारिक, सामाजिक आयामको महिलाहरूले मात्र बोझ बोक्न परिरहेको परिप्रेक्ष्यमा यो विषयलाई सबै सरोकारवालाहरूले गम्भीरताका साथ लिन पर्ने आवश्यकता छ।  

समग्रमा भन्नु पर्दा नेपालमा बाँझोपनको कारणले महिलाहरू परिवारमा र समाजमा हिंसा भोग्न बाध्य भइराखेका छन्। यसमा महिलामाथि दोष थोपर्नु भन्दा पनि परिवार र समाजले नि:सन्तान दम्पतीलाई सही सल्लाह दिने र सही उपचारतर्फ हौसला प्रदान गर्न तर्फ जोड दिनुपर्छ। दम्पतीको कुरालाई सुनिदिनुपर्छ अनि उनीहरूलाई अन्य तानाबाना सुनाउनुभन्दा, सही दिशातर्फ उन्मुख गराउनुपर्छ। यदि महिलाले नि:सन्तान अवस्थाकै कारण घरेलु हिंसाजस्तो समस्या भोग्नुपरे, त्यसलाई सहेर बस्नुभन्दा कानुनी सहायताको लागि पनि जोड दिनुपर्छ। एक शारीरिक अवस्थाका कारण, समाज र परिवारमा सम्मानित जीवन बाँच्ने अधिकार महिलाले गुमाउनु हुँदैन। अन्ततः बाँझोपनलाई एक जना महिलाको मात्रै समस्याको रूपमा नहेरेर सम्पूर्ण समाजको समस्या हो भन्ने सोचका साथ जिम्मेवारीपूर्वक यसको सम्बोधन र समाधान गर्नुपर्छ। 

15 May 2025

काठमाडौं । ललितपुरस्थित भैसीपाटी बस्दै आएकी ४५ वर्षीया विनु चौधरी गत पुसमा दुई जुम्ल्याहा सन्तानकी आमा बनिन् । जीवनमा आमा बन्ने आश नै मारेकी चौधरीको त्यो सपना वात्सल्य नेचुरल आईभीएफ सेन्टरले पूरा गरेको उनी सुनाउँछिन् ।

‘२२ वर्षको उमेरमा विवाह भयो । तर वर्षौंसम्म सन्तान हुन सकेन । कति अस्पताल धाएँ, कति औषधि खाएँ । सन्तानको सपना विपनामा पूरा हुने आश मारिसकेका थियौं,’ उनी भन्छिन्, ‘जुन विवाह गरेको २२ वर्षपछि पूरा भयो ।’

चौधरीको दम्पतीले जति प्रयास गर्दा पनि सन्तान नभएपछि अस्पतालको चक्कर धेरै काटे । तर उपचारको टुंगो लागेन ।

विमलाका अनुसार अर्को अस्पतालमा देखाउँदा पाठेघरमा नली बन्द भएकाले शल्यक्रिया गरे बच्चा बस्ने चिकित्सकले बताएका थिए । सो बमोजिम शल्यक्रिया गर्ने तयारी भयो । ‘ ठुलो शल्यक्रियाले कतै जटिलता बढी हुने होकी भन्ने भयले शल्यक्रिया गर्न मनले मानेन् । त्यसपछि सन्तानको माया मारेर बसेका थियौं’ उनले सुनाइन् ।

उनले आईभीएफ सेन्टरबारे कतैबाट सुनिन् । उपचार गराउन उनी सुनेकै भरमा वात्सल्य आईभीएफ सेन्टर पुगिन् । त्यहाँका चिकित्सकले पाठेघरमा मासु पलाएको र सो निकालेपछि गर्भधारणको सम्भावना हुनसक्ने बताएपछि चौधरीको खुसीको सीमा नै रहेन ।

उनको उपचारमा संलग्न आईभीएफ अस्पतालकी निःसन्तान विशेषज्ञ डा. लता श्रेष्ठ भन्छिन्, ‘उनको पाठेघरमा मासु पलाएको थियो । त्यसको शल्यक्रियापछि आईभीएफबाट उपचार गर्‍यौं । अहिले उनी एक छोरा र एक छोरीको आमा बनेकी छिन् ।’

डा. श्रेष्ठका अनुसार बच्चा जन्मिन महिलाको स्वस्थ डिम्ब चाहिन्छ । चौधरीसँग जम्मा दुईवटा अण्डा बाँकी थियो । त्यो पनि कमजोर रहेकाले दुईवटा अण्डा दाताबाट लिएर भ्रूणलाई आईभीएफ मार्फत पाठेघरमा राखेपछि उनी गर्भवती भएकी थिइन् । अहिले चौधरीबाट जन्मिएका सन्तान स्वस्थ रहेको उनी बताउँछिन् ।

बाग्लुङका एक दम्पतीको पनि जति कोसिस गर्दा पनि सन्तान भइरहेको थिएन । आईभीएफको बारेमा सुनेका ३५ वर्षीय अशोक कार्की (नाम परिवर्तन) बागलुङदेखि ३३ वर्षीया श्रीमती संगीता कार्की (नाम परिवर्तन) लाई लिएर वात्सल्य सेन्टरमा बुझ्न आए ।

दुवैको परीक्षण गराउँदा अशोकमा शुक्राणुको संख्या कम रहेछ । संगीता भन्छिन्, ‘विवाह भएको पाँच वर्षमा पनि सन्तान भएन । सन्तान नभएपछि आफूलाई छुट्टै तनाव थियो । त्यसमा पनि आफन्त, छिमेकी सबैले बारम्बार बच्चा किन भएन भनेर कोसिस रहने कारणले वैवाहिक वा अरु समारोहमा जान मन लाग्थेन ’ उनी भन्छिन् ।

उनीहरुको समस्या हेरिरहेकी डा. श्रेष्ठ भन्छिन्, ‘अशोकको अण्डकोषको सानो शल्यक्रिया गरी वीर्य झिकेर श्रीमतीको डिम्बमा निषेचन गरेर हालेको महिना दिनमै उनी गर्भवती भइन् ।’

हाल संगीता गर्भवती भएको पाँच महिना भइसक्यो । उनको र बच्चाको स्वास्थ्य अवस्था पनि राम्रो रहेको डा. श्रेष्ठ बताउँछिन् ।

सन्तान नहुनुमा महिलाको मात्र समस्या हुँदैन । पुरुषमा पनि समस्या हुन्छ । यदि प्राकृतिक रुपमा सन्तान भएको छैन भने दुवैमा कुनै समस्या छ कि भनेर परीक्षण गराउनुपर्छ । समस्या पत्ता लागेमा आईभीएफ प्रविधिबाट सन्तान जन्माउन सम्भव रहेको डा. श्रेष्ठ बताउँछिन् ।

आईभीएफमा त्यस्तो के हुन्छ ?

प्राकृतिक तरिकाले आमा बन्न नसक्ने अवस्थामा प्रविधिको सहायताले बच्चा जन्माउने विधि आईभीएफ हो । जसमा शरीर बाहिर नै अण्डा र शुक्राणुको निषेचन प्रयोगशालामा गरिन्छ । निषेचित भ्रूणलाई गर्भमा राखी महिलालाई गर्भवती बनाइन्छ ।

वात्सल्यमा उपचार गराएकाहरुले यो प्रविधि चमत्कारभन्दा कम नभएको बताउने गरेको र आफूलाई पनि यस्तै लाग्ने डा. श्रेष्ठ बताउँछिन् ।

‘लाख कोसिस गर्दा सन्तान नहुँदा कति तनाव खेपेको यहाँ आउने दम्पतीहरुको भोगाइ सुन्दा दु:ख लाग्छ’ उनी भन्छिन्, ‘उपचारपछि उनीहरुको काखमा सन्तान देख्दा उनीहरुको मुहारको खुसीले हामीलाई पनि उत्तिकै खुसी दिन्छ । साँच्चै, विज्ञानमा यो चमत्कारभन्दा कम छैन ।’

आईभीएफको सुरुवात

आईभीएफको सुरुवात सुरुवात सन् १९७८ मा भएको थियो, जब लेन्सी ब्राउन विश्वमै टेस्टट्युब बेबी जन्माउने पहिलो आमा बनिन् । विश्वभर नै आवश्यकता अनुसार फैलिरहेको आईभीएफ नेपालका विभिन्न सहरमा ३३ भन्दा बढी आईभीएफ केन्द्र सञ्चालनमा छन् ।

आईभीएफका लागि उमेर सीमा छैन ?

वात्सल्यकी प्रजनन् तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. उपमा बस्नेतका अनुसार धेरै देशमा आईभीएफबाट बच्चा जन्माउनका लागि आमाको अधिकतम उमेर ५० र बुवाको ५५ वर्ष तोकिएको भएपनि नेपालमा भने यसका लागि कुनै उमेर हद राखिएको छैन ।

‘उमेर तोकिनुमा सबैभन्दा ठूलो कारण भनेको ५० वर्षपछि आमा बन्नु स्वास्थ्यको हिसाबले सजिलो हुँदैन’ डा. बस्नेत भन्छिन्, ‘नेपालको हकमा भने ४० वर्षभन्दा माथिको आईभीएफ गर्नुपर्ने भएमा हामी मेडिकल स्वास्थ्य अवस्था ध्यान हेरेर योग्य भएमा उपचार प्रक्रिया सुरु गर्छौं ।’

बढ्दो उमेरमा गर्भावस्थामा मुटुको चाप बढ्ने र रक्तचाप पनि तलमाथि हुनसक्ने उनी बताउँछिन् ।

आईभीएफ कस्तो अवस्थामा सम्भव ?

डा. बस्नेत भन्छिन् ‘कुनै कारणवश ढिलो विवाह र ढिलो सन्तान योजनाका कारण बढ्दै गएको बाँझोपन, पाठेघरमा समस्या वा पुरुषमा कम शुक्राणु कम हुने जस्तो समस्या भएकाहरुमा आईभीएफ उपचारले सन्तान जन्माउन सम्भव छ ।’

उनका अनुसार महिनावारी सुकेको अवस्थामा पाठेघरमा अन्य दाताको अण्डा र श्रीमानको शुक्रकीट मिलाएर सन्तान जन्माउन सम्भव छ । इन्डोमेरियोसिसको कारण गर्भ नबसेमा, पाठेघरको नली ब्लक भएमा, बढ्दो उमेर पछि अण्डाको भण्डारण कम हुँदै गएमा पनि सन्तान नबस्ने समस्या भएमा पनि आईभीएफ गरिन्छ । आजभोलि हुर्किसकेका सन्तान गुमाएका आमाबुवा आईभीएफ गर्न आउने गरेको डा. बस्नेत सुनाउँछिन् ।

त्यस्तै, क्यान्सरका उपचार गराइरहेकाहरु पनि अण्डा भण्डारणका लागि आउने गरेको डा. लता श्रेष्ठ बताउछिन् ।

‘क्यान्सरको उपचारको क्रममा रेडियोथेरापी र किमोथेरापी गर्दा पाठेघरमा पुगी अण्डामा ह्रास ल्याउने हुँदा उपचार गराउनुअघि अण्डा भण्डारण गराउन आउँछन्’ उनी भन्छिन्, ‘यसरी भण्डारण गरेपछि चाहिएको समयमा बच्चा जन्माउन सकिन्छ ।’

बच्चा र आमा स्वस्थ हुन सक्छन् त ?

आईभीएफको प्रक्रियाले सन्तानको तौल कम हुनसक्ने बाहेक ठूलो समस्या नआउने डा. श्रेष्ठ बताउँछिन् । तर आमामा भने मितिअगावै बच्चा जन्मिने, उच्च रक्तचाप देखिने र शल्यक्रियाबाट मात्र सन्तान जन्मिन सक्ने सम्भावना हुन्छ ।

रक्तचाप बढ्न नदिन बेलाबखतमा अल्ट्रासाउन्ड गर्ने र रक्तचाप पनि परीक्षण गरी नियन्त्रणमा राख्नुपर्ने उनी बताउँछिन् ।

जुम्ल्याहा सन्तानको सम्भावना बढी

धेरैजसो दम्पतीको आईभीएफ प्रक्रियाबाट प्रायः जुम्ल्याहा सन्तान जन्मिएको पाइन्छ । यसबारे प्रष्ट्याउँदै डा. बस्नेत भन्छिन्, ‘ कहिलेकाहीं एउटा अण्डामा मात्र नतिजा शतप्रतिशत नआउने हुँदा दुईवटा प्रयोग गरिन्छ । जसले गर्दा दुईवटा सन्तान जन्मिन सक्छन् ।’

सन्तानको ढिलो चाहना हुनेलाई आईभीएफ

डा. श्रेष्ठका अनुसार आफ्नो करिअर वा अन्य कारणले ढिला गरी बच्चा जन्माउँदा शिशुमा कतिपय जन्मजात असर देखिन सक्ने भएकाले त्यसबाट बच्न पनि उमेर छँदै वीर्य र डिम्ब भण्डारण प्रभावकारी हुन्छ । बिहे गरेर पनि ढिलो गरी बच्चा जन्माउने दम्पतीका लागि यो विधि प्रभावकारी हुने उनी बताउँछिन् ।

15 May 2025

Vatsalya IVF stands at the forefront of fertility care in Nepal, offering cutting-edge solutions for couples struggling with infertility. Fertility issues are common worldwide, affecting about 15% of couples globally. However, in Nepal, cultural, social, and limited access to quality healthcare have made infertility even more challenging for many. Vatsalya IVF has stepped up as a beacon of hope, providing comprehensive and advanced reproductive healthcare to help families achieve their dreams of parenthood.

Vatsalya IVF: A Vision of Hope and Compassion

Established with a mission to provide world-class fertility services, Vatsalya IVF is dedicated to breaking the stigma around infertility in Nepal. The clinic offers a compassionate, patient-centric approach, ensuring every individual and couple receives personalized care. Unlike traditional clinics, Vatsalya aims to go beyond medical procedures; they focus on emotional and mental support, which is crucial for couples undergoing fertility treatments.

The Services Offered at Vatsalya IVF

Vatsalya IVF offers a wide range of fertility treatments, including:

• In Vitro Fertilization (IVF): The flagship treatment, IVF, involves fertilizing an egg with sperm outside the body and then implanting the embryo back into the uterus. This treatment is ideal for couples with unexplained infertility, blocked fallopian tubes, or male factor infertility.
• Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI): A specialized form of IVF where a single sperm is injected directly into the egg. This method is highly effective for severe male infertility issues.
• Ovulation Induction and Intrauterine Insemination (IUI): Ovulation induction uses medication to stimulate the ovaries to produce multiple eggs, while IUI involves placing washed sperm directly into the uterus during ovulation. Both are less invasive options compared to IVF and can be effective for certain types of infertility.
• Egg and Sperm Freezing: Vatsalya offers fertility preservation services for individuals who wish to delay pregnancy, such as cancer patients who want to safeguard their ability to have children in the future.
• Genetic Testing: Preimplantation genetic testing (PGT) is offered to ensure that the embryos selected for implantation are genetically healthy, reducing the risk of genetic disorders.

Global IVF Success Rates and How Vatsalya Compares

Globally, IVF success rates vary depending on multiple factors, such as age, underlying health conditions, and the quality of the medical facility. On average, IVF success rates range from 40-50% for women under 35, decreasing as age increases. However, at Vatsalya IVF, success rates are on par with international standards, primarily due to the use of cutting-edge technology, expert embryologists, and personalized treatment protocols.

Cutting-Edge Technology and Infrastructure

Vatsalya IVF has invested in state-of-the-art technology to ensure the best possible outcomes for patients. The lab is equipped with advanced tools for embryo culture, including time-lapse imaging, which allows embryologists to monitor embryo development closely. The use of incubators with stable environments for embryo growth is crucial for achieving high success rates, and Vatsalya is proud to have one of the most advanced embryology labs in Nepal.

Unique Challenges Faced in Nepal and How Vatsalya Addresses Them

Infertility is not just a medical problem in Nepal; it is often accompanied by social and emotional challenges. Couples struggling with infertility can face societal stigma, pressure from extended family, and emotional distress. The primary issues with fertility treatments in Nepal include:

1. Limited Access to Advanced Treatment: Many fertility clinics in Nepal do not offer advanced services such as ICSI, genetic testing, or fertility preservation.

2. Lack of Awareness: There is still a significant lack of awareness regarding fertility issues, treatment options, and the importance of seeking timely intervention.

3. Financial Constraints: The cost of fertility treatments can be prohibitive for many couples, especially in rural areas where income levels are lower.

Vatsalya IVF as a One-Stop Solution

Vatsalya IVF addresses these issues in several ways:

• Comprehensive Services: Unlike many other clinics, Vatsalya provides a complete range of fertility treatments under one roof, making it a one-stop solution for all infertility-related needs.
• Patient Education: Vatsalya places a strong emphasis on educating patients and the public about fertility issues. Through seminars, outreach programs, and informative content, they aim to create a supportive environment where patients feel empowered to seek help.
• Emotional Support and Counseling: Understanding the emotional toll of infertility, Vatsalya offers counseling services to help patients navigate their fertility journey. The compassionate team is trained to provide the necessary emotional support, reducing the stress and anxiety that often accompany fertility treatments.
• Affordability and Transparency: Vatsalya IVF believes in providing high-quality fertility care at an affordable price. The clinic is transparent about its costs, offering patients a clear understanding of the expenses involved and providing flexible payment plans where possible.

The Future of Fertility Care at Vatsalya IVF

Vatsalya IVF is committed to staying ahead of the curve when it comes to fertility care. The clinic continues to invest in research, technology, and staff training to provide the highest standard of care. The goal is not just to achieve successful pregnancies but also to provide patients with a positive, stress-free experience throughout their fertility journey.

Vatsalya is also working towards expanding its services to more rural areas, ensuring that couples across Nepal have access to the same high-quality fertility care as those in urban centers. The clinic’s efforts towards raising awareness, breaking taboos, and offering advanced treatments are revolutionizing the fertility landscape in Nepal.

Infertility is a deeply personal and often challenging journey, but with the right support, many couples can achieve their dreams of having a child. Vatsalya IVF is dedicated to providing world-class fertility care in Nepal, offering advanced treatments, compassionate support, and a patient-centric approach. The clinic’s commitment to innovation, affordability, and patient education makes it the leading choice for fertility care in Nepal.

If you or someone you know is facing challenges with infertility, Vatsalya IVF is here to help. Together, we can make the dream of parenthood a reality.

15 May 2025

Starting your fertility journey can be both exciting and overwhelming, especially when considering in vitro fertilization (IVF) as a path to parenthood. Choosing the right IVF clinic is one of the most critical factors in your IVF success. Fertility treatment varies from couple to couple and with numerous options available, it’s important to know what to look for. In this guide, we’ll explore why selecting the best IVF clinic is key and how it can impact your overall experience and results.

Why Is Choosing the Right IVF Clinic Important?

Selecting the right fertility clinic can significantly affect your chances of conceiving. The right clinic should not only offer high success rates but also provide personalized care and state-of-the-art technology. Here’s why making an informed choice is essential:

1. Success Rates

One of the first things to research is the clinic’s success rates. Many reputable IVF clinics publish their success statistics, which can provide insight into how effective their treatments are. Clinics with high success rates for your age group and fertility condition often offer better chances of conception. Clinics with consistently high IVF success rates are often the most reliable.

2. Experienced IVF Specialists

The expertise of fertility specialists at the clinic is crucial. Look for experienced reproductive endocrinologists, embryologists, and a team with extensive experience in IVF treatments. A skilled medical team increases the likelihood of success by ensuring each step of the process is carefully managed.

3. Technology and Facilities

The IVF field is constantly evolving, with advancements in technology leading to improved success rates. Clinics that use cutting-edge reproductive technology such as embryo monitoring systems and genetic testing (PGT) often see better results. Make sure your clinic is equipped with the latest advancements to give you the best chance of success.

5. Treatment Options

Every fertility case is unique. A top IVF clinic will create a personalized treatment plan tailored to your specific needs. Inquire about the various IVF protocols they use, as well as alternative treatments like IUI (intrauterine insemination) or fertility preservation options. A clinic that provides a comprehensive suite of services will ensure that you receive the most suitable treatment for your situation.

5. Personalized Care and Support

Undergoing IVF can be a physically and emotionally challenging journey. The right clinic should offer a supportive environment, including fertility counselling, patient education, and easy access to your care team. A clinic that prioritizes patient support can make a big difference in your experience.

6. Patient Reviews and Testimonials

Before committing to an IVF clinic, take time to go through patient reviews and testimonials. These firsthand accounts can offer insights into the clinic’s environment, staff, and overall care. Look for consistent positive feedback on the clinic’s approach to IVF treatments and how they handle their patients.

7. Location and Accessibility

IVF treatments require multiple visits to the clinic, including monitoring, tests, and procedures. Choosing a clinic that is conveniently located can reduce travel stress and make frequent visits more manageable. This can be a crucial factor in your decision-making process.

Conclusion

Choosing the right IVF clinic is a significant step in your journey toward parenthood. By carefully considering factors such as success rates, expertise, advanced technology, personalized care, treatment options, patient feedback, and accessibility, you can ensure you’re making the best choice for your path to parenthood Remember, your fertility journey is personal, and finding a clinic that resonates with you can enhance your chances of success.

15 May 2025

Fertility treatments have come a long way and recent advances in fertility technology are making the procedures more effective and accessible than ever before. With rising success rates, experts are looking to integrate new technological advancements into IVF and other fertility treatments. From improved embryo selection to cutting-edge genetic testing, modern IVF treatments are giving hopeful parents better chances of success. In this article, we’ll explore the latest developments in IVF technology and how they can benefit those on the path to parenthood.

1. Preimplantation Genetic Testing (PGT)

Preimplantation Genetic Testing (PGT) allows for the screening of embryos for genetic abnormalities before implantation. By identifying chromosomal issues, this cutting-edge technology greatly increases the odds of a healthy pregnancy. With PGT, fertility specialists can detect potential genetic disorders early on, making it an essential tool for patients with a history of inherited conditions or recurrent pregnancy loss.

2. Embryo Cryopreservation

The process of freezing embryos has been revolutionized with advanced cryopreservation techniques like vitrification. Embryo cryopreservation now offers even higher survival rates, allowing embryos to be safely stored for future use. This advancement gives patients the flexibility to plan future pregnancies with confidence, knowing that the success rates of frozen embryos have never been higher.

• Ovum Cryopreservation (Egg Freezing)

Ovum cryopreservation, commonly known as egg freezing, has made huge strides in recent years. It allows women to preserve their eggs for future use. This technology is ideal for women who want to delay pregnancy for personal or medical reasons, such as undergoing cancer treatments. With advances in egg-freezing techniques like vitrification, the quality and viability of frozen eggs have significantly improved.

• Laser-Assisted Hatching

Laser-assisted hatching is pushing the boundaries of embryo implantation. This precise and minimally invasive technique uses lasers to gently open the outer shell of an embryo, improving its ability to implant in the uterine lining. Particularly beneficial for patients of advanced maternal age or those who have faced multiple failed IVF attempts, laser-assisted hatching is a game-changer for improving pregnancy outcomes.

• Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI)

Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI) is a significant advancement in assisted reproductive technology, particularly for male infertility. This procedure involves injecting a single sperm directly into an egg, greatly improving fertilization rates when traditional methods fail. ICSI benefits men with low sperm count or poor motility, allowing embryologists to select the healthiest sperm. It also enables the effective use of frozen sperm, making it a valuable option for cancer patients. As ICSI evolves, it offers renewed hope for couples on their journey to parenthood. As IVF technology continues to advance, the future of fertility treatments looks brighter than ever. These innovations are not just improving success rates—they’re empowering individuals and couples with new options, flexibility, and hope on their journey to parenthood.

15 May 2025

If you’re considering in vitro fertilization (IVF) as a pathway to parenthood, you’re not alone. Many couples face challenges with fertility, and IVF has emerged as a beacon of hope. Understanding the IVF process can seem daunting, but breaking it down into manageable steps can demystify the journey. Here’s a step-by-step guide to help you navigate the IVF process confidently.

1. Initial Consultation: Your First Step

The IVF journey typically begins with an initial consultation with a fertility specialist. This is your opportunity to discuss your medical history, share your concerns, and undergo necessary fertility assessments. Your doctor will help determine if IVF is the right option for you, tailoring a plan to meet your unique needs.

2. Ovarian Stimulation: Preparing for Success

Once you decide to move forward, the next phase is ovarian stimulation. A day or so before your eggs are scheduled to be retrieved, you’ll be given hormonal medications to encourage your ovaries to produce multiple eggs. This stage is crucial for maximizing your chances of success, and your doctor will closely monitor your progress through regular blood tests and ultrasounds.

3. Egg Retrieval: Collecting Your Eggs

When your eggs are ready, a minor surgical procedure takes place. Performed under sedation, this quick procedure involves using a thin needle to extract the eggs from your ovaries. The experience is typically smooth and comfortable, thanks to the care of your medical team.

4. Sperm Collection: Preparing for Fertilization

On the same day as your egg retrieval, sperm is collected from your partner or a chosen donor. The sperm is carefully prepared in the lab setting the stage for fertilization. Understanding this step can help couples feel more involved in the process.

5. Fertilization: The Magic Happens

The retrieved eggs and prepared sperm are combined in a lab dish, where fertilization occurs. Advanced techniques like Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI) may be utilized, especially in cases of male infertility. This step is where the journey truly begins, as the potential for new life unfolds.

6. Embryo Development: Nurturing Life

After fertilization, the embryos are monitored for several days to assess their growth and development. This stage is critical as embryologists select the healthiest embryos for transfer.

7. Embryo Transfer: The Big Moment

The embryo transfer is one of the most anticipated steps in the IVF process. During this quick and painless procedure, one or two embryos are placed into your uterus, guided by ultrasound technology. This is a moment filled with excitement and hope, marking a significant milestone in your IVF journey.

8. Luteal Phase Support: Preparing for Implantation

Following the transfer, hormone support is often provided to help thicken the uterine lining, facilitating embryo implantation. Your medical team will guide you through this stage, ensuring you feel supported every step of the way.

9. Pregnancy Test: Awaiting Results

Approximately 10-14 days after the embryo transfer, you’ll take a blood test to check for pregnancy. This can be an emotional time, filled with anticipation. Your fertility clinic will be there to support you, regardless of the outcome.

10. Follow-Up Care: Continuing the Journey

Whether you receive positive news or need to consider further options, follow-up appointments are essential for monitoring your health. Your fertility specialist will help you navigate the next steps, offering guidance and support as you continue on your journey.